BADEMDE TOZLAMA VE ARILAR

2016 sezonunda en büyük problemimiz çiçek sonrası durmaksızın yağan uzun yağışlar oldu. Bu yağışlarla beraber arılar uçamadı ve tozlanma gerçekleşmedi. 

Saha da yaptığımız sayım ve gözlemlerin sonucunda kapanıp meyvaya dönen çiçeklerimiz 8 günlük yağışlı ve soğuk hava şartlarından dolayı tozlanmadığı için  %90 oranında yere döküldü.

Mart 2016 Çiçeklenme zamanı minumum sıcaklıklar

Bu dönemde, çiçek evresinde don yaşanmadı. En düşük sıcaklıklarda bile 0 altına düşme 2016 da yaşanmadı. 2017 de ise çiçek evresi 10-12 gün geç döneme denk geldi. Bu hemen hemen bütün bölgelerde aynı şekilde gecikti. Şu an 2017 Mart itibariyle çiçeklenmenin sonundayız. Çiçeklenme evresinde 2017 Mart ayında  0 derecenin biraz altına hava indi. Don zararı gözlemlenmedi. Bir iki ağaçta çiçeklerde büzülme gördük ama çiçeklerde don yanması olduğunu söylemek zor. Çok kısa sürelerde 0 altına inen havalarda çiçekler şimdilik dayanıyor. Umarım bu sezon için havalar ısınmaya devam eder.

2016 da yaşananlar bize 2017 için önlem almak için çalışma yapmamızı söylemiş oldu. Bu sene nasıl önlemler alabiliriz diye çalıştık. Yağmuru takip ettik ve çiçekleri erken veya geç açtırmayı düşündük. Diğer bir önlem ise BOMBUS arıları olabilir şeklinde bilgi aldık. Mersin'den badem üreticisi Mustafa Kemal bey ile geçen sene yaptığımız fikir alışverişinde bir kaç adet bombus kovanını bahçesine yerleştirdiğini ve yağışlı havalarda bile bombusların çalıştığını belirtti. Bu konuyu araştırırken benzer bir olumlu yorumu Uşak'tan başka bir üreticiden aldık. Aynı zamanda bombuslar hakkında araştırma yapmaya başladık. Gazipaşa'dan başka bir üretici bombuslara çok para harcadık ama sonuç alamadık, ağaçlardan çok yerdeki çiçeklere gidiyor diye bir yorum aldık. Bu bahçe bir nonpariel X Texas bahçesiydi. Bu yüzden beraber açmadıkları için bombusların işe yaramadığı düşünülmüş olabilir. Diğer iki bahçe de Ferragnes x Ferradual yani birbirini tozlayan ve beraber açan çeşitlerdi. 

Bu sene Bahçemize deneme amaçlı 24 adet bombus kovanı kurduk.

Bombus arısı polen taşıyor- 15 Mart 2017 -Tura Tarım Badem Bahçesi

Bal arıları Hava sıcaklığı 10 C derece üstüne çıktığında kovandan çıkabiliyor. 10 C derece altına indiği zaman kayboluyorlar. 14 Mart Salı günü hava sabahtan açıktı ve soğuktu. Bal arıları Saat 11 gibi hava sıcaklığı 9 C dereceden10 derceye yaklaşınca uçmaya başladılar. Öğlen saatlarinde havasıcaklığı 15 -16 derecelere ulaştı. Bu sırada gökyüzü tamamen bulutlandı. Yağış olmadı. Güneş kalmadı. Bal arılarının tamamı uçmaya devam etti. Çalışmaya aynı hızla devam ettiler. Saat 16:30 civarı sıcaklık 10 derece altına indi ve bal arıları kovanlarına kaçtı. Kovanlarından 15-20 metre civarda yavaş yavaş toplandılar ve kovanlarına döndüler. Bal arılarının 7 km/h rüzgar hızında uçmaya zorlanarakta olsa devam ettiklerini gözlemledik.

Bombus Arıları,  Bombus arıları ise sabah sıcaklık gün ışığının ardından 6-7 dereceye ulaştığında çalışmaya başladılar. Gün batımına doğru bu sıcaklıkların altına inene kadar çalışmaya devam ettiler. Çiçekler açmadan bir hafta önce 5 gün durmaksızın yağış aldık. Tek tük açan çiçeklerim başında yağmur altında bombusları gözlemledik.

Bombus arıları bal arılarına göre cok daha hızlılar. Çalıştıkları süre daha uzun. Ama açık güneşli bir havada, uygun rüzgar hızında bal arıları sayıları fazla olduğu için daha etkililer. 

Badem çiçekleri bilinenin aksine açtıktan 2-3 gün içinde tozlanmalı. 10-15 gün tozlanma süresi hesaplamaları doğru değil. Çiçekler bölgeye ve iklime göre bu aralıkta belli bir sırada açarlar. 2-3 gün içerisinde açmış olan badem çiçekleri tozlanamaz ise tozlanmadan da olsa dökülmek üzere meyveye döner. Halen çiçeklenme dönemindeyiz, sonlarına yaklaşıyoruz. Bombus arılarının ekstra katkısını görebilmemiz için çağla dönemini bekliyoruz ve gözlemlerimize devam ediyoruz. Bu çalışmanın net sonuçlarını ileriki dönemde paylaşmayı umuyoruz. 

Sonuç olarak yağmur riski meyvecilikte her zaman mevcut ve bombus arıları her ihtimale karşı bal arıları ile beraber çiçeklenme evresinde kullanılmalı. 

Not: Ek olarak mesai arkadaşım Halil Göktaş'ın değerli gözlemlerini kendi notlarından paylaşmak istiyorum;

Şubat son haftası bir kaç ağaç tek tük çiçek açtı. 8 Mart akşamı yağmur başladı.  Bu arada çiçekler taşlıklı bölgede tek tük açmaya başladı.  13 Mart akşam üzeri yağıl kesildi. Hava soğudu ve 2 gün yüksek hızlı rüzgar oldu. Bu rüzgarda bal arıları 14 derecelerde sahada gözlemlendi ve hava altına indiğinde arılar azaldı. Bal arıları kovanların 25 metre uzağında tozlama faaliyetlerine devam ederek kovanlarına döndüler. Bombus arıları yağmur ve rüzgara rağmen çalışmaya devam ettiler. Bombus arıları rüzgar ve yağış döneminde dahi tek tük açan çiçeklerde çalışmaya devam ettiler. 15 marttan sonra hava 20 marta kadar sürekli güneşli geçti. 21.03.2017 hava kaplı çiçeklerin ilk tozlananları taç dökmeye başladı. Çiçekler tozlandı ve arılar azalmaya başladılar, çiçekler meyveye dönmeye başladılar.