Kaliforniya-3

Badem Su İstemez Şehir Efsanesini Unutun. Budamayı da Abartmayın!

Kendi bahçemin toprağı, su tutmayan geçirgen bir toprak. Yaptığım çalışmalarda 3. ve 4. Yaprakta ağaç başına yıllık, 800 litre ile 1000 litre arası su verdiğimi gözlemledim. Bu sulama zamanı mayıs sonu veya haziran başı yağmurların bitmesi başlıyor ve Eylül sonu -Ekim ortasına kadar sürüyor. Bunun eksik olduğunu söyleyebilirim. Mayıs sonu ve Haziran başı sulamaya başlamak doğru değil. Bu sene sulamaya 1 ay önce başladım ve şu ana kadar ağaç başı 500 litrelerdeyiz. 

Kaliforniya'da toprak genelde kuvvetli ve killi. toprak kök bölgelerinde su birikmemesi için sırtlar üzerine dikim yapıyorlar. Toprağın su tutan bölgelerinde dahi bu şekilde. Bizden daha çok miktarlarda sulama yapıyorlar. Nisan ayında Kaliforniya,da sulamayı görünce bende hemen bahçemde başlattım. Bahar yağmurları sizi aldatmasın, suyu verin.

Sulama ile ilgili, size söyleyebileceğim sulama miktarlarınızı mutlaka takip edin. Kaliforniya'da kuraklıkla bile mücadele eden topraklarda suyu mümkün olduğunca bol vermeye çalıştıklarını gördüm. Kuzey vadide su sıkıntısı yoktu ve sulamadan göl olmuş badem bahçeleri gördüm. Herhalde ne kadar su verdiklerini daha iyi anlamamı sağlayacak başka bir izlenim olamazdı.

Budama çok önemlidir bizde. Kaliforniya'da o kadar da değil, diyebilirim.Yapılan işlem, ilk sene kafa kesilir, 3-4 dal seçilir bir sene sonra diğerleri temizlenir ve bırakılır. Budama anlayışlarının temeli bu. Derin budama ilk yaşlarda yok.

Budama ile ilgili kendi bahçemizde neler yapmışız ?

1-Kendi bahçemizde ağaçlarımızı 2011 de kışın 4 dala bıraktık.

2-Sonra 2011 Haziran'da  o zaman ki danışmanlarımız  şekil budaması yaptırdı.  

''Kaliforniya'da gezdiğimiz bahçelerden aldığımız bilgilere göre, sıcak havalarda ağaçlara bıçak değdirmiyorlar. ''

3-2012 de kışın ağaçları yanlara yatırmak için budama yapıldı. 

4-Sonra 2013' te kış mevsiminde derin budama ile ağaçları güçlendirdik. !?!?!

5-2014 yılı kış mevsiminde tekrar budama yaptık. Hafif bir budama.  Bu budama sayılmaz belki. 

Budama ağaca faydalı derler ama fazla yapınca verimi de düşürüyor. Derin budamayı unutun. Her sene derin budamalar yapmayın derim. Ağacın içini açalım, yanlara yatıralım uğraşmayın. Bırakın yukarı gitsin. 3. veya 4. Yaprakta meyvenizi alınca budarsınız. Yoksa 5. ve 6. yapraktan başlarsınız verim almaya. 5. Yapraktayız ve verimimiz ticari anlamda ilk kez bu sene oluyor. Eğer o bizde bilinen yanlış olduğunu düşündüğüm ve gördüğüm bilgilerle şekil budaması ve ağaç güçlensin diye yapılan derin budamaları yapmasaydık sanırım geçen sene ve bu sene aldığımızdan daha fazla bademi alabilirdik. Yani budamayı fazla iyi biliyoruz dersek, fazla budama yaparsak, az verim alırsınız.

Aynı yapraktaki ağaçlara göre, bizim 5 budamamıza karşın onların 2 budaması diyelim..  Çok budamadan ziyade hafif budamalar yapın. Haziran'da şekil budaması tavsiyesi yapan olursa yapmayın. Derin budama yapın diyen olursa onu da yapmayın derim. Önce meyveye ulaşın. 

    

  Şubat 2015 dikimi bir badem ağacı

Kaliforniya -2 Toprak

Beni en çok şaşırtan bizdeki bilgilerdir. Internetten tarayıp hemen kopyaladığım bir bilgiyi aşağıda okuyabilirsiniz


''Badem Ağacı : Bademler kazık köklü ağaçlardır. Kuraklığa iyi dayanır. Toprak seçiciliği en düşük meyvelerdendir. Kıraçta ve kireçli topraklarda dahi kolaylıkla yetişir. Köklerinin kaya delme özellikleri vardır. Bu nedenle taşlık kayalık bölgelerde yetiştirilebilecek nadir türlerdendir.''

Kuraklığa dayanıklıdır deniyor. Ama peyzaj yapmıyoruz, meyva yetiştiriyoruz.
Toprağı nerdeyse şeçmez diyorlar.. yine aynı konu verimsiz topraklarda verim miktarı düşük olur.

Badem mi yetiştiriyoruz yoksa badem ağacı mı? Bunu soralım önce..

Kaliforniya'da badem ağaclarını, su tutan killi veya kumlu topraklar dahil verimli topraklarda yetiştiriyorlar. Toprağın verimi arttıracak uygulamaların, gübrelerin tamamını kullanıp verimliliği arttırıyorlar.

Killi topraklarda sırtlar oluşturup kök hastalıklarına karşı drenaj oluşturuyorlar. Phytophthora, Fusarium gibi kök hastalıklarına karşı mikroorganizmalarla ağaçlar kökler destekleniyor. 

Toprak sürülmüyor, sebebi ise köklerde yara açmak istemiyorlar. Toprak yüzeyine yakın yerlerdeki köklerin kesilmesi, yara alması hastalık girişlerine sebeb olabileceğinden, sürmeyerek koruyorlar.

Fidanların dışında kağıt, plastik kaplama gövdelerde korumalar gözleniyor. Bu fidanlıklarda standart. Sürme yapmadıklarından dolayı, herbisit kullanıyorlar, bu herbisitlerin yeni dikilmiş taze fidanları öldürmemesi için bu yöntem kullanılıyor. 

Toprakta yabancı ot olmaması verim, hasat, arazi üzerinde çalışma açısında çok önemli. Bahçelerde ot nerdeyse görmedik. Toprakta bu kadar herbisit kullanılması ne kadar doğru bilemiyorum ama en çok tüketilen ilaçlar herbisit ilaçları.

Toprak nemi üretim sezonu boyunca belli bir oranın altına indirilmiyor, dengeli tutuluyor. 

Kaliforniya Ziyareti-1

Uzun süre yazı yazamadım. Bu süre içinde badem yetiştiriciliği konusunda çalışmalarımız yoğun olarak  devam etti.

Kendi bahçemizden yeni bir resim..

21 Nisan -3 Mayıs Tarihlerinde Amerika Birleşik Devletleri, Kaliforniya eyaletinde badem yetiştiriciliği üzerine incelemeler yaptık. San Fransisco'ya THY'nin  yeni açılan direk hattı ile ulaştık. Sacramento'nun  kuzeyinden, güneyde Fresno  bölgesine kadar Central Valley'de üreticiler, çiftlik yöneticileri, badem ve ceviz  işleme tesisleri, danışmanlar, uzmanlar, öğretim görevlileri ve fidanlıkları ziyaret ettik.

 

Daha sonraki yazılarımda, aldığımız bilgileri çalışıp, detaylı olarak uyguladıkça sonuçları konusunda daha detaylı bilgiler yazacağım. Şimdilik kısa bir ön bilgi vermek istiyorum. Çünkü konular uzun ve  detaylı.

Bu ziyarette doğrularımızı, yanlışlarımızı  gördük, eksikliklerimizi tamamlama fırsatı bulduk, hatta fazlalıklarımızı da gördük.

Amerika'da badem ve ceviz yetiştiriciliği konusunda bakış açısı tamamen tarım ekonomisi üzerinde kurgulanmış durumda. En hızlı şekilde en yüksek verime ulaşmak.

3.yaprakta bir badem bahçesi

İlk yazımda, madde madde özetlemeye çalışayım,

1-Badem çorak toprakları sever yazılarını unutun. Bunlar nasıl yazılabilmiş veya neye göre yazılabilmiş şaşırtıcı. Badem Kaliforniya'da  verimli topraklarda yetiştiriliyor.

2-Badem su istemez şehir efsanesini unutun. Bol su veriyorlar. Miktarları çok dengeli.Kuraklık konusuna gelirsek, güney Kaliforniya'da kuraklık mevcut. Sulama düzenlenemeleri yapılan, sınırlamalar yapılan bölgeler var. Kuzey kesimlerde ise sulama sıkıntıları yok.

3. Yaprakta bademi taşıyamadığından kırılan bir badem ağacı

3-Budama konusunda tamamen bizden farklılar. Budamalarımızın bakış açısı tamamen yanlış. Bu kadar Kaliforniya ziyareti yapan hocalarımız olmuş, budama farkını yazmamışlar hatta ziyaret edenler adamların derin budama yapmadığı hakkında bizleri bilgilendirmemişler. Bizde budama iyidir kök güçlensin denir, yaklaşım farklı.

4-Gübre konusunda kesinlikle çok cömertler. Maliyetlere takılmıyorlar ,verime odaklılar. İlk 3-4 sene özellikle gübre konusunda çok büyük yatırımlar yapıyorlar. Bizdeki gibi az gübre vermek veya gübre kalitelerinden feragat edip, ucuza mal ettim, ben daha akıllıyım yerine, maliyete girip bir yerine  iki kat verim alanlar daha akıllı üretici.

5-Ot bırakmıyorlar ve ot ilacı bolca kullanılıyor, sürme yok. Topraklarında taş tanesi bile olmayan bir bölgede arazi, ağaç araları sürülmüyor.

Otlar ot ilacı ile temizleniyor. Sürme yok köklere zarar vermek istemiyorlar. En fazla çizelle üstten ilaçlama sonucu kuruyanlar çekiliyor.

6-Ar-Ge bahçeler için çok önemli, çiftçinin ödediği vergilerin bir kısmı Ar-Ge ye gidiyor. Başka bir yerde kullanılamıyor.

7-Bahçelerini ve bölgelerini iyi tanıyorlar. Entegre zararlı ve hastalık mücadelesi yapıyorlar.

8-Bilgi paylaşımı çok açık şekilde yapılıyor.

9-UC Davis, California Üniversitesi'nin çalışma sistemi üreticiği destekliyor.

10- Endüstri, teknoloji, pazarlama üst seviyede..

11-Bir fidanlıktan hastalıklı bir fidan çıkması, o fidanlığın lisansını iptal ediyor, bizde hastalıksız fidana denk gelmek şans işidir. Hastalıklı fidan dahi satılsa, işlerini yapmaya devam ederler.

12-Bahçe yönetim sistemleri

Bu başlıkların hepsi için detaylı bilgi vermem gerekiyor. Ayrıca yaptığım ziyaretler ve saha üzerinde yaptığımız çalışmalar hakkında sonraki yazılarımda bilgiler vereceğim. Kısaca bu şekilde yazabiliyorum.