Badem Fiyatları

Badem yetiştiricileri olarak Ağustos ve Eylül aylarında Hasatı tamamlandık. Şimdi hepimiz fiyatları merak ediyoruz.

Fiyatları değerlendirmek için neler yapıyoruz veya yapmalıyız? Fiyat kimler tarafından, nasıl belirleniyor?

Hepimizin merakı bu yönde ve birbirimizi sürekli arayıp fiyatlar hakkında bilgi alıyoruz. Tabi fiyatı pazar belirliyor ama bunu nasıl değerlendireceğiz.

Öncelikle fiyatı çeşitler, ürünün kalitesi, iç randıman oranı ve kalibresi belirliyor.  Kalibre hesabı ile ilgili önceki yazımda bilgi vermiştim. http://turatarimbadembahcesi.blogspot.com.tr/

Daha önce de belirttiğim gibi öncelikle üreticiler olarak temiz ve kaliteli ürüne odaklanmalıyız. Miktarın ikinci planda olması gerektiğini düşünüyorum.

Badem'in en büyük üreticisi Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaleti. Bu bölgede dünya Badem üretiminin %80-85'i üretiliyor. Bu bölgedeki kalite ve üretim miktarları fiyatları direk etkiliyor. Buna ek olarak dolar kuru fiyatı etkiliyor.


(Küresel Badem Fiyatlaması)

Sağ taraftaki tabloya baktığımızda Badem Fiyatları 2014 'e doğru yükselmeye başlamıştı. 2015 te de bu trend devam etti. Bu hesap ağırlık birimi olarak pound ve iç badem üzerinden yayınlanmıştır. Bu fiyatların üzerine Türkiye'ye gelen ürünler için %43 gümrük vergisi, nakliye vs de ekleniyor.
Sadece trende bakmak yeterli. Bu sene bu tabloda 2016 yer almıyor ve hızlı bir düşüş var. Şu anda fiyatlar 2012-2013 arası bir seviyede.


2016 yılında geçen seneye göre fiyatlar Kaliforniya'da %30-35 düştü.  Bu sene ayrıca aşırı sıcaklardan badem büyüklükleri azaldı. Bu fiyatı etkiledi. Dolara bakacak olursak geçen seneye göre dolar kuru %10 civarı arttı. %8 enflasyon da eklersek Fiyatlar ortalamada yaklaşık %20 civarı düşecek diyebiliriz. Tabii bu tahmin aynı kalitede üretim yaptıysak.

Amerika'nın tarım sektöründeki en büyük bankası Rabobank'ın danışman grubundan Vernon
Crowder'a göre Badem fiyatlarının  son 10 yılda 8 dolar /kg ortalamasında olduğunu (vergiler vs hariç ve iç badem) ve bunun bu averajın altında devam edeceğini öngörüyor.

(Almond-Badem) (Hazelnut-Fındık) (Pistachios-Antep Fıstığı) (Walnuts-Ceviz) (Cashews-Kaju)

Bu grafikte Fındık fiyatlarının arttığı, Ceviz fiyatlarının düştüğü dikkat çekiyor. Bu sene Ceviz fiyatlarının arttığı söylendi ama bununla ilgili net bir verim yok. Badem son 2 yıl cok yükselmişti. Bu Kaliforniya kuraklığı ve verim düşmesi ile ilgili diyebiliriz.

Diğer bir etken iklim. Bu sene Haziran ve Temmuz sıcakları Bademlerin hatta bir çok meyvenin irileşmesini engelledi. Bademlerin geçen seneki iç verimi ve bu seneki iç verimi hemen hemen aynı olabilir. Ama Kalibresi düştü. Her bölgede düşmedi belki ama geçen seneki kalibrenizle bu seneki kalibreniz arasındaki farkı artı veya eksi karşılaştırabilir, bademinizin fiyatını en azından kabaca
belirleyebilirsiniz. Fiyatların bu sene düşük olmasının sebeblerini kısaca paylaşmak istedim.

Badem Satışı

Badem yetiştiren meslekdaşlarımızla sürekli bu konuyu konuşuyoruz. Bademi kaça satarız? Nasıl satarız?

Bu konuda tüm üreticiler olarak sıkıntı yaşanıyor. Sürekli telefon ve mesaj alıyorum ve bu konudaki düşüncelerimi  paylaşmak istedim.

Tarım çok değişkenli... hava sıcaklığı, yağmur, don, hastalık, zararlı, gübreleme, budama, bahçenin lokasyonu, sulama kapasitesi, sulama sistemi, toprak yapısı vs.. her değişken çok önemli. Aynı şekilde badem fiyatı, satışı da çok fazla değişkene bağlı.

Öncelikle badem fiyatlarını Kaliforniya üretimi etkiliyor. %83 dünya badem üretimine sahip bu bölgede fiyatların düşmesi veya çıkması etkileyici faktör. Bu sene Kaliforniya 'da fiyatlar düştü, üretim arttı. Büyük bir düşüş değil belki dolar bazında bakarsak çok büyük fark göremeyiz, bu yüzden bu noktada kalite farkları öne çıkıyor.

İkinci olarak badem kalitesi. Kaliforniya'da üreticiler kalitelerine özellikle çok dikkat ediyorlar.Kaliteyi ve üretim miktarını tüm üretim değişkenleri etkiliyor. Çiçekte yağmura yakalanan bölgelerde verim düşüyor, hava sıcaklıkları bu sene olduğu gibi yüksek gidince ürün kalitesi düşüyor. Badem büyüklüğünü kaybediyor. İç verim etkileniyor.

Bademiniz kalibresi yüksek, iç verimi yüksek ise fiyatı artıyor. Ürünün ne kadarı zararlı veya hastalığa yakalandığı direk etkiliyor. Bahçe işi açık fabrika ve dış etkenler, yanlış uygulamalar satışı zorlaştırıyor. 10 ton bademin kalitesi düşük olursa satması zor olabilir ama 50 ton kaliteli ürün varsa satması kolaydır. Ayrıca kalitesiz badem üretiminin artması ülkemizdeki badem piyasasını etkiliyor.

Önemi olan biz üreticilerin ürünümüzün kalitesinin farkında olmamız. Bu sene bizde kalite geçen seneye göre düştü. En önemli etken hava sıcaklığından dolayı yapraktaki stomalar kapandı ve bitki fotosentezi yavaşlattı, ürünü yeterince beslemedi ki; yüksek miktarda sulama yapıldı.

Tarımda bir iki sene önce yapılan yanlış uygulamalar ileriki yıllara yansıyor, eski uygulama hataları da fiyatları etkiler. Tarım çok değişkenli ve çok uzun vadeli incelenmesi ve düşünülmesi gereken bir üretim.

Don yemek veya çiçekte yağmura yakalanmak gibi sıkıntılardan daha önemlisi bademin kalitesini yüksek tutmak. Don veya çiçekte yağmura yakalanmanız (arı uçamıyor) belki doğal pek öngörülemeyen doğal olaylar olabilir. Ama ürün kalitesini mümkün olduğunca üstte tutmalı.

Satılamayan badem kalitesi düşük bademler veya piyasa ile aynı seviyedeki kalite..

Kalitemizi nasıl ölçeriz? 57 gram iç bademi tartın. çıkan adeti 2 ye bölün ve çıkan sayı kalibredir. Bu sayı ne kadar düşük ise kalitelidir.

Mesela tarttınız ve 50 adet çıktı. Kalibreniz 25 tir. Bu bazda ürün düşük kaliteli bir üründür. 18 ve altı özel çeşitlerde görünür. Tabii ilk topladığınızda bu rakamları görebilirsiniz ama iyice kuruduğunda tartmak daha gerçekçi olur. 19-22 aralığında iyi üründür. 23-25 orta kalite, 26-28 düşük ve 29 ve üzeri  en ucuz bademdir.

Kabuklu satarken hem iç verim oranına hem kalibreye bakmalıyız. kabuklu bademde ise iç verim çeşide göre değişir. Bazı çeşitlerde %20 olabilir ama kalibre 18 dahi çıkabilir. Fiyatlama bu bazda yapılmalıdır. Bazı çeşitlerde kabuk incedir. İç verim %50-55 çıkabilir. ama kalibre 25 ise yine buna göre hesaplanmalıdır.

Bu sene bademler  ve hatta elma gibi diğer ürünler sıcaktan çok gelişemedi. Bu bazda bademinizi kontrol edin ve fiyatlandırın. Biri 7 liraya satıyor diye 7 ye satılmaz veya biri 12 liraya satıyor diye de satılmaz. O fiyata satılan badem ile sizin bademinizi bu bazda değerlendirebilirsiniz.

İç verim için 100 gram dışı temiz kırılmamıs bademi kırıp içini tartacaksınız. Örnek: %32 iç verim

Örnek 27-28 gramda 20-21 adet badem var. Yani 20-21 Kalibre...Bu iyi kalite badem demek.

Yorumlar kısmına bademinizin iç verim oranını, çeşidini, mümkünse anacını, yaşını , bölgesini ve kalibresini yazmanızı rica ederim.

Çiçekte Yağmur

Bu sene ılıman güzel bir iklim vardı. Bazı bölgelerde çiçek zamanı aşırı yağmura yakalandık. Bunun sonuçlarını ve zararlarını görmek üzere hasat zamanları bekledik.

Kendi bahçemizden ve etrafımızdan aldığımız bilgilere göre arının yağmurdan dolayı bir gün kovanından çıkmaması halinde (yeterli kovan olduğunu düşünürsek) günlük %10-12  kadar ürün kaybedebiliyoruz.

Ağaçlar çiçek açmaya başladıktan sonra ilk iki gün fazla çiçek olmuyor, ikinci günden sonra hızlı bir çiçek açımı gözleniyor. 10-12 gün süren çiçek dönemi sürüyor. Son iki günde çok önemli olmadığını düşünebiliriz. Arada kalan 8-10 gün yağışa yakalanmak ürünü direk vuruyor. Bu 8-10 günde her bir gün%10-12 verim kaybı yaşayabiliriz.

Bizde bu sene çiçek zamanı 6-7 gün kadar yağmura yakalandık. Tahmini kaybımız %80-90 arası.
 Bir kaç başka bahçeden daha örnek verirsek. Civarımızda 3-4 gün yakalanlar da %40-50 civarı kayıpları olduğunu belirtti. Stockton California' da da 3 gün çiçekte yağan yağmurun %30-35 civarı badem verimine zarar verdiği bilgisini aldım. Bahçe büyüklüklerine göre %10-15 arası bir kayıp hergün için yaşanabiliyor.

Bu sene bölgemizde don vakası gözlemlenmedi. Dolu  da olmadı ancak çiçekte yağmur ürünü direk vurdu.

Bazı bölgelerde ise erken açan yerlerde özellikle çiçekte sert lodos çiçekleri dökebiliyor.  her bölgenin kendine öz sorunları var. İç kesimlerde don, sahilde lodos, yağış ortalaması yüksek sulak yerlerde ise çiçekte yağmur.

Tarım kesinlikle sabır işi, ve her türü doğa olayına hazırlıklı olunmalı, yıllık değil, daha uzun vadeli planlamalar yapılmalı.

Non-Pareil ve Texas Bahçeleri Bu Sene Verim Alabilir..

Bildiğiniz gibi daha önceki yazılarımızda da bahsettiğimiz üzere Non-Pareil ve Texas cinsi Amerikan bademleri dikenler tozlama sorunları yaşarlar ve yaşıyorlar.

Literatüre göre Texas, Non-Pareil'den 8 gün sonra açıyor. Soğuklama süresi yüksek yerlerde bu cinslerde tozlama sağlanabiliyor.  Türkiye'de özellikle sıcak bölgelerde bahçe sahiplerinden aldığımız bilgilere göre uzun zamandır verim alınamıyordu.

Bu sene farklı bir sene, soğuklama süreleri yüksek. Bu hava çok soğuk demek değil geçen sene daha soğuktu ama bizim bahçemiz 780 saat  ve ağaçlarımız  550 saat soğuklama aldı. 5 Mart çiçek zamanı çok sert olmasa da bahçemizde don oldu. 20 yılda belki ilk kez olmuştur. Bu sene ise hava daha ılıman geçti ve şu ana kadar don görmedik.  Çiçek zamanı eksi dereceler yaşamadık. Bu sene soğuklama süremiz şu ana kadar 1289 saat ve ağaçlarımız 830 saat soğuklandı.

Görüldüğü gibi nerdeyse %50 daha fazla soğuklama yaşadık.  Bunun anlamı  Non-Pariel ve Texas'ın bu sene bu sıcak bölgelerde verim vermesi demek.

Non-Pareil soğuklama süresini tamamlar ve açar, Texas ise açmak için tamamlamayı bekler, 8-10-15 gün sonra açmaya başlar. Ama soğuklama süreleri %50 artınca Texas Non-Pareil i yakaladı ve neredeyse beraber açtılar. Birkaç gün geç açtı.

Gözlemlerimiz bunu doğruluyor. Adana, Antalya ve İzmir'de Texas ilk defa 2-3 gün sonra açmış.

Bu sene bahçelerine hatalı olarak Non-Pareil Texas dikenler için verim senesi olabilir. Tabii hava kaç sene de bir yardım eder onu bilemeyiz. Sonuçta sıcak bölgeler için doğru seçenekler değil. Ama iç kesimlerde, soğuklamanın yüksek olduğu yerlerde  verim alanlar don yemediği sürece mutlaka olacaktır.