İklim değişiklikleri gezegenimizde farklı bölgelerde farklı şekillerde hissedilir derecede arttı. Özellikle büyük devletler iklim değişiklikleri konusuna çok önem veriyor. Nat Geo 'da çıkan Barrack Obama röportajında, ABD başkanı hafta da bir gün ulusal güvenlik brifingi aldığını ve her hafta brifing aldığı ulusal güvenlik konularından birinin iklim değişikliği olduğundan bahsediyordu. İklim değişiklikleri, su sıkıntısı, tarımsal üretimin azalması, dünya nüfusunun artmasının ülkesinin ulusal güvenliğini tehdit edecek unsurlardan biri olduğundan bahsediyordu. Farklı ülkelerdeki açlık, kuraklık, tarımsal üretimin düşmesi, deniz sularının hızla yükselmesi, bunların sonucunda göç, savaş vs... mevcut düzenin yerini radikal gruplara bırakır duruma gelebileceğinden bahsediyordu.
Kaliforniya'da son 5 yılda büyük bir kuraklık yaşanıyor. Bu kuraklık badem üretimini doğal olarak düşürdü. Badem fiyatları kilogramda 10-11 dolar seviyelerine yükseldi. Bademin ağırlık kalibreleri bazında bu fiyat azalabilir veya artabilir. Yani ülkemize 11 Usd'ye gelen 1 kg iç badem %45 e varan vergiler ve dolar kurunun 3 lira bandında olduğu düşünülürse, iç badem fiyatları kilogramda 45 -50 tl bandında diye düşünebiliriz. Kabuklu badem fiyatı kalitesine göre ortalama yine iç doluluk kalibresine göre 12-15 tl civarı olabilir. Daha fazla da olabilir. Bunu yorumlayacak yeterli verilere sahip değiliz. Hasat sonrası satışlar başlayınca bunu gözlemleyeceğiz. Bazı bölgelerde badem satış fiyatları çok daha düşük olabilir. Bunun başlıca sebebi karışık cinslerin dikilmesi, birlikte hasat edilmesi, kalitenin düşük olması, küçük üreticilerin dünya badem fiyatlarından haberdar olmaması olabilir. Dünya badem üretiminin %83'ünü üreten Kaliforniya bölgesinde kuraklık sürdüğü sürece badem fiyatlarının düşmeyeceği gözüküyor.
Türkiye'de bu sene ne oldu ve bu kadar üretim düşüklüğü yaşandı?
Ege bölgesinden örnek verecek olursak Datça'da bu sene badem olmamasının sebebi 19-20 Şubatta havaların soğuması ve şiddetli rüzgarın bademi çiçekte yakalaması. Kayıp çok büyük. Ayrıca Datça'da yoğun phomomsis hastalığı gözlemleniyor. Uçtan dala geriye doğru kuruma ile başlayan bu hastalık ağacı hemen öldürmüyor. Önce verimi düşürüyor ve sonra bahçeyi sarıyor ve sonunda ağaçları öldürüyor. Entegre ilaçlama ile temizlenecek bir hastalık. Herkesin bu ilaçlamaları aynı periyotlarda yapması gerekiyor ki; Datça genelinde sonuç alınsın.
Biraz daha Kuzey'e çıktığımızda İzmir'in Güneyi ve Aydın bölgesinde aynı tarihlerde bademler tomurcukta aynı soğuk havaya yakalandı.19-20 Şubat tarihlerinde bahçeler -2 derece altında 14 saat ve 8 saat civarı soğuk gördüler. Tomurcuklar çiçeğe dönmeye başladı ve çiçekler açtı. Don vurmadığı için o kadar çok çiçek açtı ki; bu bölgelerde büyük bir verim beklentisi oldu. Ancak şu an bakıyoruz, gelen sonuçlarda verimler çok düşük gözlemleniyor. Bölgeye göre %90 ile %30 arası kayıplar yaşanıyor.
İzmir'in Güneyi 17 Şubat - 6 Mart 2015 Min Sıcaklıklar
Rüzgardan dolayı don yaşanmamasına rağmen
- 2 Derece Altında Tomurcuk Zamanı Geçen Süreler
Badem fiyatlarının artışını bu hasat haftaları bitince gözlemleyeceğimizi düşünüyorum. Bu sene Türkiye genelinde bir çok yerde üç kere don yaşandı. Don yaşanan bölgelerde zaten hiç ürün yok. Ama sigorta desteği var. Don yaşanmayan bölgelerde ise yine soğuk zararı var ve sigorta desteği yok. Ağaçlarda çiçek oldu ama çok çiçek açmasına rağmen, tomurcuk dönemindeki soğuk yüzünden meyvaya dönemediler.
En batıda Kaliforniya'da kuraklık, bizim bölgemizde soğuk havalar ve bazı bölgelerde aşırı yağış tarımsal üretimi çok fazla etkilemeye başladı. Badem fiyatlarının, tarımsal ürünlerin fiyatlarının artıyor veya artacak olması bu yüzden rahatlıkla öngörülebilir.
Insanlar küresel ısınmanın, iklim değişikliklerinin ilk etkisini artan tarım ürünleri fiyatları ile ceplerinde ve sonra yiyecek tarımsal ürünlerin azalmasıyla midelerinde hissedecekler.
